دستورالعمل استفاده از کپسول آتش نشانی

آیا می دانید چگونه از کپسول آتش نشانی استفاده کنید؟

بدیهی است که هر فضای تجاری و صنعتی به کپسول آتش نشانی مجهز شود و پرسنل را به تجهیزات ایمنی در برابر آتش سوزی مجهز کند. اما صرفا این امر کافی نیست و نیاز است پرسنل انواع مختلف کپسول های آتش نشانی، نحوه استفاده از آنها و نحوه نگهداری آنها را فرا بگیرند.

انواع آتش نشانی و اطفای حریق

بسیاری از مردم نمی‌دانند که انواع مختلفی از آتش وجود دارد، چه برسد به اینکه در یک موقعیت خاص از کدام نوع خاموش کننده استفاده کنند.

برای تعیین نوع خاموش کننده مورد نیاز، درک اولیه از 6 کلاس اصلی آتش (طبق استاندارد های ایران) که می توانید با آنها روبرو شوید کمک می کند.

انواع آتش

کلاس A – مواد قابل احتراق روزمره (کاغذ، چوب، پارچه)

کلاس B – مایعات قابل اشتعال (گریس، بنزین، روغن)

کلاس C – گاز های قابل اشتعال (پروپان و گاز شهری)

کلاس D – فلزات قابل احتراق (تیتانیوم، زیرکونیوم، منیزیم)

کلاس E – تجهیزات الکتریکی با انرژی (لوازم، ابزارآلات)

کلاس K – روغن ها و گریس های پخت و پز (روغن نباتی، چربی حیوانی)

بسیاری از کپسول های آتش نشانی با تصاویر واضح برچسب گذاری شده اند که نشان می دهد خاموش کننده برای چه کلاسی مناسب است.

نحوه عملکرد خاموش کننده ها

صرف نظر از کلاس، آتش‌ها همیشه شامل چهار عنصر هستند: سوخت، گرما، اکسیژن و واکنش زنجیره‌ای.

کپسول های آتش نشانی قابل حمل برای خاموش کردن آتش با حذف یک یا چند عنصر از این عناصر طراحی شده اند. با این حال، مهم است که به خاطر داشته باشید که همه کپسول‌های آتش نشانی نمی‌توانند تمام کلاس‌های آتش‌سوزی را خاموش کنند و حتی ممکن است برخی از آنها بیشتر از کمک به خاموش کردن شعله‌ها، آسیب و آسیب بیشتری به اپراتور وارد کنند.

همیشه خاموش کننده های خاص را برای سناریوهای احتمالی در دسترس داشته باشید، مانند خاموش کننده کلاس K در آشپزخانه و کلاس B در گاراژ.

انواع خاموش کننده ها

دانستن کلاس آتش و استفاده از خاموش کننده مناسب، تمام چیزی است که برای نجات جان افراد در مواقع اضطراری که در آن اطفاء حریق امکان پذیر است، لازم است و استفاده از عامل نادرست می تواند باعث شود آتش پس از اطفاء موفقیت آمیز، دوباره شعله ور شود.

قدم بعدی انتخاب یک خاموش کننده مناسب برای محیط خود است. برای تعیین کپسول آتش نشانی مناسب برای کاربرد خاص شما، باید عوامل خاموش کننده مختلفی در نظر گرفته شود.

انواع عوامل خاموش کننده

خاموش کننده دی اکسید کربن

مزیت اصلی کپسول های آتش نشانی دی اکسید کربن (CO2) این است که عامل پس از استفاده باقی نمی ماند که می تواند عامل مهمی برای محافظت از تجهیزات الکترونیکی ظریف و پرهزینه باشد. سایر کاربردهای معمولی این خاموش کننده، نواحی آماده سازی غذا، آزمایشگاه ها و نواحی چاپ یا تکثیر هستند. خاموش کننده های دی اکسید کربن برای استفاده در آتش سوزی های کلاس B (مایعات قابل اشتعال) و E (الکتریسیته) کاربرد دارند.این خاموش کننده ها از دی اکسید کربن تحت فشار (CO2) برای حذف اکسیژن از آتش استفاده می کنند و یک عنصر ضروری برای سوزاندن آتش را حذف می کنند.

از آنجایی که عامل به شکل یک ابر گاز/برف تخلیه می شود، برد نسبتاً کوتاهی از 3 فوت تا 8 فوت (1 متر تا 2.4 متر) دارد. این نوع کپسول آتش نشانی برای استفاده در فضای باز که شرایط وزش باد حاکم است یا برای استفاده در محیط های داخلی در مکان هایی که در معرض جریان های شدید هوا هستند توصیه نمی شود، زیرا عامل می تواند به سرعت از بین برود و از خاموش شدن جلوگیری کند.غلظت مورد نیاز برای اطفای حریق، میزان اکسیژن موجود در مجاورت آتش را کاهش می دهد و هنگام تخلیه در فضاهای محدود باید با احتیاط از آن استفاده کرد.

خاموش کننده آب

آب مایع اولیه مورد استفاده در این خاموش کننده ها است، اگرچه گاهی اوقات افزودنی های دیگری نیز در آن گنجانده میشود. یک اشکال کپسول آتش نشانی آب خالص این است که برای استفاده در شرایط یخبندان مناسب نیست زیرا آب داخل آن یخ می زند و کپسول را غیرقابل استفاده می کند. انواع خاصی از کپسول های آتش نشانی آب حاوی ضد یخ هستند که امکان استفاده از خاموش کننده را در شرایط یخبندان فراهم می کند. کپسول های آتش نشانی نوع آب نیز گاهی اوقات می توانند حاوی عوامل مرطوب کننده باشند که برای کمک به افزایش کارایی آن در برابر آتش طراحی شده اند. این خاموش کننده ها عمدتاً برای استفاده در آتش سوزی کلاس A در نظر گرفته شده اند.

کپسول های مه پاش نوعی کپسول آتش نشانی آبی هستند که از آب مقطر استفاده می کنند و آن را به عنوان یک اسپری ریز به جای جریان جامد تخلیه می کنند. خاموش کننده های مه آب در مواردی استفاده می شوند که آلاینده ها در منابع آب غیرقابل تنظیم می توانند باعث آسیب بیش از حد به پرسنل یا تجهیزات شوند. کاربردهای معمولی عبارتند از اتاق عمل، موزه ها و کتابخانه ها.

خاموش کننده فوم

کپسول (فوم) آتش نشانی AFFF و کپسول (فوم) آتش نشانی FFFP برای استفاده در آتش سوزی کلاس A و کلاس B درجه بندی شده اند. همانطور که از نام آن پیداست، این خاموش کننده ها محلول فومی را به حرکت در می آورند که با برخورد با هوا منبسط می شود و آتش را خنک می کند و سوخت قابل احتراق را می پوشاند و مانعی از اکسیژن ایجاد می کند. این خاموش کننده ها برای استفاده در دماهای انجماد مناسب نیستند. مزیت این نوع خاموش کننده هنگام استفاده در آتش های مایع قابل اشتعال کلاس B با عمق قابل توجه، توانایی ماده برای شناور شدن و ایمن کردن سطح مایع است که به جلوگیری از احتراق مجدد کمک می کند.

خاموش کننده عامل تمیز یا هالوژن

چندین عامل تمیز وجود دارد که شبیه به عوامل هالون هستند، زیرا غیر رسانا، خورنده هستند و پس از استفاده تبخیر می شوند و با کاهش سطح اکسیژن در نزدیکی آتش و متوقف کردن واکنش زنجیره ای مورد نیاز برای ادامه آتش سوزی، از خاموش کردن آتش گازی – به معنی بدون تمیز کردن – استفاده می کنند وهیچ اثری از خود باقی نمی گذارند. مدل های بزرگتر از این کپسول های آتش نشانی برای آتش سوزی کلاس A و همچنین کلاس B و کلاس E مورد استفاده قرار میگیرند که آنها را برای استفاده در آتش سوزی در تجهیزات الکترونیکی کاملاً مناسب می کند. هنگام تخلیه، این عوامل به شکل ترکیبی گاز/مه یا مایع هستند که پس از تخلیه با حدود دوبرابر گستره دی اکسید کربن به سرعت تبخیر می شوند. تا حدودی، شرایط وزش باد یا جریان های شدید هوا می تواند با ایجاد پراکندگی سریع عامل، خاموش کردن را دشوار کند. خاموش کننده های نوع عامل تمیز، برخلاف هالوژن ها اثر مخربی بر ازن زمین ندارند، بنابراین این خاموش کننده ها بیشتر از خاموش کننده های نوع هالون در دسترس هستند.

خاموش کننده پودر خشک

این خاموش کننده تخصصی مشابه خاموش کننده های شیمیایی خشک با استفاده از پودر برای جداسازی اکسیژن از سوخت عمل می کند. با این حال، این خاموش کننده ها فقط برای آتش سوزی های کلاس D یا فلزات قابل احتراق مناسب هستند. آنها در تمام کلاس های دیگر آتش بی اثر هستند.

اگر مطمئن نیستید که چه نوع کپسول آتش نشانی را باید در محل کار خود داشته باشید، بهتر است با شرکتی که متخصص در تجهیزات ایمنی آتش نشانی است مشورت کنید تا مطمئن شوید که به خوبی آماده هستید.

خاموش کننده ماده شیمیایی خشک

این خاموش کننده ها در خارج از کشور که اندکی نام گذاری کلاس های آتش متفاوت است کاربرد دارد و منظور از کپسول آتش نشانی ABC (مایعات قابل اشتعال ، جامدات قابل اشتعال و الکتریسته) می‌باشد. بنابراین خاموش کننده های استاندارد برای یافتن در بسیاری از محیط های مختلف هستند. کپسول های آتش نشانی شیمیایی خشک، آتش را در درجه اول با قطع واکنش شیمیایی آتش خاموش می کنند.

در کشور ایران به دلیل تفاوت در نام گذاری کلاس های آتش بهتر بود با کپسول آتش نشانی ABE شناخته می‌شد. در هر صورت در هنگام خرید این مدل از کپسول های آتش نشانی حتما برچسب بر روی کپسول را مطالعه نمایید تا کپسولی مناسب را خریداری کنید.

خاموش کننده ماده شیمیایی مرطوب

این کپسول‌های آتش‌نشانی که مخصوص حریق‌های کلاس K هستند، از عامل جدیدی استفاده می‌کنند که با حذف گرما از آتش و جلوگیری از احتراق مجدد با ایجاد مانعی بین اکسیژن و عناصر سوخت، آتش را خاموش می‌کند. یک ماده شیمیایی مرطوب از خاموش کننده های کلاس K برای سرخ کن های چربی عمیق مدرن و با کارایی بالا در عملیات پخت و پز تجاری ساخته شده است.

نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی

مراحل آتش سوزی را به 4 قسمت تقسیم می‌کنند: شروع، رشد، توسعه کامل و پوسیدگی.

آتش مرحله اولیه، اولین مرحله از چهار مرحله آتش سوزی است. آتش های مرحله اولیه به تازگی شعله ور شده اند و می توان آنها را با یک کپسول آتش نشانی قابل حمل خاموش کرد. تشخیص آتش سوزی در این مرحله بهترین شانس را برای سرکوب یا فرار فراهم می کند.

هنگام استفاده از کپسول آتش نشانی، به یاد داشته باشید که همیشه P.A.S.S. (کشیدن، هدف گیری، فشار دادن، جارو کردن).

استفاده صحیح از کپسول آتش نشانی در مواقع اضطراری برای خاموش کردن یا مهار آتش تا زمانی که نیروهای اورژانس به محل حادثه برسند، مهمترین قسمت میباشد. برای یادگیری نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی، مراحل زیر را دنبال کنید.

• سنجاق ایمنی را بیرون بکشید.
• نازل یا شیلنگ را در پایه آتش از فاصله ایمن توصیه شده مشخص شده در مخزن خاموش کننده نشانه بگیرید.
• اهرم عملیاتی را فشار دهید تا عامل اطفاء حریق تخلیه شود.
• نازل یا شیلنگ را از این طرف به سمت دیگر جارو کنید تا آتش خاموش شود. با کاهش آتش به جلو یا اطراف محل آتش سوزی حرکت کنید. در صورت احتراق مجدد منطقه را تماشا کنید.

برای جلوگیری از به دام افتادن خود در یک موقعیت خطرناک، مطمئن شوید که پشت خود را در یک مسیر فرار قابل دسترسی نگه دارید تا در صورت بزرگ شدن آتش برای خاموش کردن یا بسیار خطرناک از آن استفاده کنید. به یاد داشته باشید که دود ناشی از آتش – نه فقط شعله های آتش – می تواند خطرناک و حتی کشنده باشد. کپسول های آتش نشانی قابل حمل در برابر آتش سوزی های کوچک موثر هستند، اما اگر شعله های آتش بسیار زیاد است، باید ساختمان را تخلیه کرده و با 125 تماس بگیرید.

بهترین اقدامات برای استفاده از کپسول آتش نشانی

• دستورالعمل های روی خاموش کننده را بخوانید
• بدانید که از کدام نوع خاموش کننده استفاده کنید
• همیشه بدانید که خروجی ها کجا هستند
• اطمینان حاصل کنید که بازرسی خاموش کننده به روز است
• آموزش های منظم و تمرینات آتش نشانی را انجام دهید